De huisarts kan helpen schade door het gebruik van PIEDs te beperken door bloedonderzoek en, zo nodig, aanvullende tests te laten uitvoeren. De bereidheid daaraan mee te werken kan echter van huisarts tot huisarts verschillen. De kosten van bloedonderzoek komen voor eigen rekening, zo lang het eigen risico van je zorgverzekering niet is opgebruikt. Je bezoek wordt opgenomen in het medisch dossier, en je verzekeraar ontvangt een omschrijving van de klacht. Afhankelijk van de wijze waarop de klacht is gerapporteerd, valt hier wel of niet uit af te leiden dat je PIEDs (hebt) gebruikt. 

“Ik vind het belangrijk dat het veilig gebeurt”, vertelt huisarts Ronald Vervoort (hier het interview (pag. 13)). In zijn praktijk in Vlaardingen ontving Vervoort sporters die doping gebruiken.

Sportarts John IJzerman was een van de zeer weinige artsen waar sporters al in de jaren tachtig terecht konden met hun vragen en klachten gerelateerd aan PIED-gebruik. In een video interview met Mainline vertelt hij over zijn pionierswerk.

Er zijn in Nederland verschillende commerciële laboratoria waar, zonder tussenkomst van een arts, bloedonderzoek kan worden uitgevoerd. Deze centra zijn online gemakkelijk te vinden en er is eenvoudig een afspraak te maken. Wanneer je buiten een arts om je bloed laat onderzoeken, dien je wel te weten welke metingen van belang zijn, en hoe je de waardes dient te interpreteren. Zo kan krachtsport leverwaardes (ASAT, ALAT) verhogen; en is er, in dat geval, dus geen sprake van leverschade, iets wat overigens ook weinig bekend is bij (huis)artsen.

Op de pagina Bloedonderzoek bij gebruik van anabole steroïden kan informatie gevonden worden over de belangrijkste tests bij steroïdengebruik met bijbehorende referentiewaarden. 

Het Spaarne Gasthuis ziekenhuis in Haarlem en het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg/Waalwijk hebben een speciaal spreekuur voor gebruikers van anabole steroïden. Deze zogenaamde Anabolenpoli's zijn erop gericht om klachten die voortkomen uit het gebruik van anabole steroïden te onderzoeken en te behandelen. Voor vergoeding van het consult door de verzekeraar wordt een verwijzing van een (huis)arts aangeraden.

In het video-interview dat dokter de Ronde met Mainline voerde legt hij uit wat de Anabolenpoli doet en wat voor klachten hij tegenkomt bij zijn patiënten. 

Binnen de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg in Nederland bestaat geen gespecialiseerde zorg voor personen die PIEDs gebruiken. In het overzicht van zorgverleners op deze pagina zijn wel enkele specialisten opgenomen met affiniteit, dan wel ervaring, met deze specifieke doelgroep.

Verslavingsarts Loes Hanck vertelt in een video-interview met Mainline over haar ervaringen met patiënten die PIEDs gebruiken.

In Nederland bestaan zogenaamde drugstestservices waar men, anoniem en tegen minimale kosten, drugs kan laten testen. Een soortgelijke service bestaat in Nederland niet voor het testen van anabole steroïden en/of andere PIEDs. Er zijn wel commerciële laboratoria (buiten Nederland) die deze diensten aanbieden. De kosten hiervan zijn echter hoog. Een alternatieve optie is zelf een test uitvoeren met via het internet verkrijgbare “steroid test kits”. Deze thuistests zijn relatief laag geprijsd, maar geven alleen duidelijkheid of een stof aanwezig is, niet wat de precieze dosering is, en/of het product ook andere (ongewenste) bestanddelen bevat. 

De kwaliteit van producten van de zwarte markt was een van de thema’s die William Llewellyn besprak in het seminar over harm reduction bij PIED-gebruik.

Drugsgebruikers kunnen in Nederland terecht bij de spuitomruil voor gratis schone naalden en spuiten. Gebruikers van anabole steroïden en/of andere PIEDs maken hier in Nederland vrijwel geen gebruik van, alhoewel dit wel mogelijk is. Naast materiaal voor intraveneus en subcutaan gebruik, hebben de meeste omruilpunten ook injectiemateriaal voorradig voor intramusculair gebruik. Naalden en spuiten zijn daarnaast in Nederland eenvoudig aan te schaffen bij apotheek of webshop. Gebruikt injectiemateriaal kan men deponeren in een naaldencontainer (of eventueel een lege pot eiwitpoeder) en afgeven bij apotheek of spuitomruil.

Instructies en informatie over injecteren vind je op de pagina Veilig injecteren van anabole steroïden en overige PIEDs.

Zorgverleners Nederland: (klik Info en zorg bij AAS-gebruik - Overzicht Zorgverleners 2023.pdf voor de uitgebreide tabel met contactgegevens)

• Gerard Alderliefste - Verslavingsarts - Alkmaar
• Bert-Jan de Boer - Huisarts, mannenarts en medisch seksuoloog, Bilthoven
• Loes Hanck - Verslavingsarts  - Amsterdam
  
• Thomas Knuijver - Verslavingsarts en klinisch farmacoloog i.o. - Arnhem/Nijmegen
• Giel Luichjes - (Jongeren)psychotherapie - Amsterdam
• Ramona Martina-Maasbach - Boa/Soa Verpleegkundige - Deventer
• Eugenie Mulder-Kohl - Klinisch Psycholoog/ Psychotherapeut - Zwolle
• Pim de Ronde - Internist-endocrinoloog - Haarlem
• Diederik Smit - Internist-endocrinoloog – Tilburg
• Emile Veenstra - Arts / Specialist Anabole Steroïden, Groningen.  

Wil jij als zorgverlener in het overzicht worden opgenomen, of heb je goede ervaringen met een bepaalde professional of organisatie, laat het ons dan weten via Tjeerd de Zeeuw, t.dezeeuw@mainline.nl. 

Online voorlichting

Online is veel informatie beschikbaar over het gebruik van PIEDs. Betrouwbare voorlichting gericht op het voorkomen van schadelijke effecten door PIED-gebruik kan echter moeilijk te vinden zijn. In het overzicht van online informatiebronnen op deze pagina zijn een aantal voorname websites weergegeven met nuttige en betrouwbare harm reduction informatie. 

1. Info en zorg

2. Harm reduction tips

3. Werking & Effecten

4. Anabolen in de praktijk

5. Bloedonderzoek

6. Veilig injecteren

7. Kwaliteit van anabolen

8. Nakuur - zin of onzin

9. Psychosociale problemen

10. Seksuele klachten

11. Combinatiegebruik

Online informatiebronnen:

• www.anabolicsteroids.org.uk - Verenigd Koninkrijk - ASUK brengt academici, behandelaren, en personen die androgene anabole steroïden (AAS) gebruiken bijeen. Door het bespreken en delen van onderzoek naar het gebruik van AAS-gebruik wil ASUK op niet-oordelende wijze informatie over dit onderwerp voor een breed publiek toegankelijk maken. De ASUK-website bevat onder meer een serie video’s waarin onderzoekers actief in het veld van AAS-gebruik, hun werk presenteren.
  
• www.eigenkracht.nl - Nederland - Eigen Kracht is gericht op preventie van PIED-gebruik door recreatieve sporters. Daarnaast heeft Eigen Kracht als doel de nadelige effecten van gebruik te beperken wanneer sporters deze middelen toch gebruiken.
• www.exchangesupplies.org - Verenigd Koninkrijk - Exchange Supplies levert harm reduction materiaal en informatie. Gebruik “steroids” als zoekterm en kies “read online”, en download gratis folders, posters, en boekjes met info over het gebruik van anabole steroïden.
• www.humanenhancementdrugs.com - Internationaal - Evidence-based informatie over het gebruik van prestatieverbeterende middelen staat centraal op deze website. Daarnaast vinden deskundigen op dit terrein elkaar in het internationale Human Enhancement Drugs Network (HEDN).
• www.ipedinfo.co.uk - Verenigd Koninkrijk - Op deze website is allerhande informatie te vinden over het gebruik van PIEDs. Het uitgangspunt is harm reduction. Onder “film/video” zijn heldere injectie-instructies te vinden.
• www.nve.nl  – Nederland - De leidraad diagnostiek en behandeling van gezondheidsschade als gevolg van androgene anabole steroïden (AAS) van de Nederlandse Vereniging voor Endocrinologie (NVE) is geschreven door en voor artsen, maar is ook zonder medische achtergrond goed leesbaar en biedt op beknopte wijze een overzicht van de complicaties waar gebruikers van AAS (en hun artsen) mee geconfronteerd kunnen worden. www.nve.nl/content/uploads/2017/08/misbruik-van-androgene-anabole-steroiden-AAS.pdf 
• www.snhn.net/steroid-harm-minimisation - Australië - Het Sydney North Health Network (SNHN) helpt artsen om te gaan met patiënten die, zonder recept, AAS en/of andere PIEDs gebruiken. Alle onderwerpen die voor artsen belangrijk zijn om rekening mee te houden worden op overzichtelijke wijze behandeld door specialisten binnen dit werkveld. De informatie is ook geschikt voor niet-medische geschoolde beroepsgroepen die te maken hebben met personen die PIEDs gebruiken.